De ISO 9001 2026 herziening komt eraan. De update is geen revolutie, maar scherpt bestaande eisen aan rond leiderschap en kwaliteitscultuur, de behandeling van risico’s en kansen en de plek van klimaatinvloeden in de context van het kwaliteitsmanagementsysteem.
Evolutie, geen revolutie
De opbouw van de norm blijft vertrouwd. Organisaties die al jaren met ISO 9001 werken, zullen hun systeem niet hoeven om te gooien. De herziening zet vooral extra accenten en verduidelijkt bestaande eisen. De kern blijft: consequent waarde leveren aan klanten en belanghebbenden, gestuurd door aantoonbare processen, meetbare doelen en continue verbetering.
Kwaliteitscultuur en ethisch gedrag bij het leiderschap
Een van de opvallendste accenten is de expliciete rol van het topmanagement bij het bevorderen van een kwaliteitscultuur. Niet alleen beleid en doelstellingen tellen, maar ook zichtbaar voorbeeldgedrag en een integere manier van werken. Leiderschap wordt daarmee nog nadrukkelijker de drager van kwaliteit: het gaat om richting geven, belemmeringen wegnemen en medewerkers in staat stellen om “goed werk” te leveren — juist in situaties waarin snelheid of korte-termijndruk lonkt.
Klimaatverandering als contextfactor
Klimaatverandering krijgt een plek in de contextanalyse van het kwaliteitsmanagementsysteem. Dat betekent niet dat ieder bedrijf ineens klimaatdoelen moet invoeren, maar wél dat organisaties nagaan of klimaatgerelateerde ontwikkelingen hun processen, keten of stakeholders raken. Denk aan leveringszekerheid, materiaalbeschikbaarheid, infrastructurele kwetsbaarheid of nieuwe wettelijke eisen. Waar relevant, worden risico’s en kansen beschreven en worden acties geborgd in de reguliere plannings- en beheerscyclus.
Risico’s en kansen: duidelijker onderscheid, strakkere lijn
In hoofdstuk 6 wordt het onderscheid tussen risico’s en kansen scherper neergezet, zodat de route van context → beoordeling → maatregelen → monitoring gemakkelijker te volgen is. Hiermee wordt de auditbaarheid vergroot en sluit de norm beter aan op gangbare risicomanagementpraktijken. Ook het onderdeel “management of change” (6.3) wordt uitgebreid, zodat wijzigingen planmatiger worden voorbereid, uitgevoerd en geëvalueerd.
Terminologie en structuur aangescherpt
De terminologie wordt waar nodig aangesloten op de (geharmoniseerde) structuur die ISO-breed wordt gebruikt. Begrippen en definities worden bijgewerkt, met een duidelijke verwijzing naar ISO 9000 als begrippenkader. Daarnaast komt er een geactualiseerde bijlage met toelichtingen (Annex A), die interpretaties verduidelijkt en misverstanden voorkomt zonder extra eisen te introduceren.
Wat verandert er in de praktijk?
Voor veel organisaties zal de impact beperkt en overzichtelijk zijn, mits de basis op orde is. In je overgangsplan voor de ISO 9001 2026 herziening is het logisch om aandacht te besteden aan leiderschap, context en wijzigingsbeheer, zodat keuzes traceerbaar zijn van analyse tot monitoring:
- Leiderschap en cultuur: maak zichtbaar hoe het management kwaliteitswaarden en ethiek levend houdt in gedrag, besluitvorming en communicatie
- Context en klimaat: beoordeel of klimaatontwikkelingen relevant zijn voor processen, middelen of ketenpartners, en leg vast welke acties nodig zijn.
- Risico’s en kansen: zorg voor een traceerbare lijn van analyse naar maatregelen en monitoring; leg keuzes en prioritering expliciet vast.
- Wijzigingsbeheer: borg dat proces- of productwijzigingen planmatig worden doorgevoerd en geëvalueerd, inclusief effect op belangen van klanten en andere stakeholders.
- Documentatie en begrippen: update procesbeschrijvingen en formats waar de aangescherpte terminologie daar om vraagt; gebruik Annex A als interpretatiehulp.
De herziening onderstreept dat kwaliteit niet alleen het resultaat is van procedures, maar ook van houding en gedrag. Een systeem dat medewerkers stuurt en ondersteunt, een management dat richting geeft en verantwoordelijkheid neemt, en een organisatie die veranderingen weloverwogen doorvoert: dát is de rode draad. Met de 2026-editie wordt die lijn verder aangescherpt, zodat kwaliteitsmanagement nog beter aansluit op de werkelijkheid van vandaag en morgen.
