Door Rutger Wessels, adviseur Synanta
Integratie van een RI&E en een VCA binnen een organisatie is een slimme aanpak voor alle bedrijven die waarde willen halen uit hun veiligheids- en kwaliteitsproces. Sowieso is een actuele RI&E een verplichting vanuit de VCA certificering. In veel ondernemingen zie ik dat er nog geen gestructureerde integratie van een RI&E en VCA plaatsvindt. Maar juist de organisaties die wél investeren in deze synergie, plukken daar snel de vruchten van. Minder dubbel werk, sterk imago én beter risicobeheer.
De huidige stand van zaken: feiten en valkuilen
We zien dat ruim een derde van alle bedrijven in Nederland nog geen RI&E heeft. Onder de echt kleine bedrijven (<5 medewerkers) lig dit percentage op 44%. Voor VCA geldt dat er circa 15.000 gecertificeerde bedrijven zijn en meer dan 1,5 miljoen professionals met een VCA-diploma. Het merendeel daarvan betreft grotere aannemers en hoofdaannemers, kleine bedrijven denken vaak:
- “Dat kost met te veel tijd en geld”
- “Onze werkzaamheden zijn niet risicovol genoeg voor zulke systemen”
- “We doen het toch wel veilig, waarom op papier”
Dit leidt ertoe dat risico’s ongevraagd op de werkvloer blijven liggen en offertes verloren gaan omdat opdrachtgevers VCA als harde voorwaarde stellen. Tegelijkertijd maken onderzoekers van de Nederlandse arbeidsinspectie zich zorgen over de naleving van de Arbowet, zoals ook te lezen is in ons nieuwsbericht “Kleine bedrijven lopen risico: nog altijd te weinig RI&E’s op orde”
RI&E: veel meer dan een vinkje in een formulier
De RI&E is inderdaad verplicht volgens de Arbowet, maar de kracht zit ‘m in het bewuste proces eromheen. Je inventariseert samen met medewerkers alle gevaren. Wikt en weegt maatregelen, en stelt een plan van aanpak op. Dat leidt direct tot:
- Betere risicobeheersing, omdat je gerichte aanpassingen doorvoert
- Hogere betrokkenheid van je team: zij herkennen dat hun input serieus wordt genomen
- Continu verbeteren
Wat online vaak over RI&E wordt geschreven, is de administratieve kant. Maar in de praktijk, en zoals ik in vele trajecten zie, komt het pas écht tot leven wanneer je het koppelt aan werkoverleggen en concrete follow-up. Zo voorkom je dat je RI&E een vergeten PDF blijft op de server, een valkuil die ik regelmatig tegenkom bij kleine bedrijven.
VCA: trigger voor professioneel imago en marktkansen
Hoewel VCA niet wettelijk verplicht is, komt het steeds vaker voor in aanbestedingen en bij inhuur via grotere aannemers. Een VCA-certificaat toont aan dat je structureel werkt, aantoonbaar betrouwbaar bent én bewust bent van risico’s. Online wordt er vaak door bedrijven gezocht op “hoe haal je snel je VCA* ster? ” of “wat kost het?”. Mijn ervaring is dat kleine bedrijven pas echt winst boeken wanneer zij er de tijd voor nemen en VCA integreren in hun dagelijkse routines. Denk aan:
- Een simpel VCA-handboek dat makkelijk door medewerkers te volgen is
- Een jaarlijkse interne audit (gaan papierenoefening, maar een leerproces)
- Een cultuur creëren waarin fouten toegeven/melden wordt toegejuicht en niet bestraft
Dit zijn enkele voorbeelden, maar zo benut je VCA niet als doel maar als middel om je dagelijkse veiligheidscultuur te versterken.
Synergie: RI&E en VCA samen sterker
Vaak hoor ik dat RI&E en VCA twee losse trajecten zijn, maar in de praktijk versterken ze elkaar juist. Zie je RI&E als de strategische blauwdruk waarin je alle risico’s en beheersmaatregelen vastlegt. Het VCA handboek is vervolgens de operationele uitvoering: hierin beschrijf je stap voor stap hoe medewerkers die maatregelen toepassen. Door die documenten op elkaar af te stemmen voorkom je dubbele inventarisaties. De ervaring leert dat bedrijven die een integrale aanpak hanteren, gemiddeld zo’n 25-30% minder administratieve lasten ervaren.
Extra tip: gebruik een online platform (zoals onze Cross Approach software) waarin je eenvoudig kunt actualiseren, plannen, rapporteren en herinneringen instellen. Zo blijft je RI&E en VCA altijd levend en up-to-date.
Waarom investeren?
Voor veel kleine bedrijven voelt de RI&E en VCA als extra werk of papieren verplichting. En eerlijk is eerlijk: als je het puur ziet als afvinklijst, voet het vooral administratie toe. Maar ondernemers die het strategisch aanpakken, merken juist voordelen:
- Meer overzicht en grip op risico’s
- Minder dubbel werk
- Sterker imago
- Bewustere teams
Door de RI&E en VCA slim te integreren, voorkom je dat het een blok aan je been wordt. Dan werkt het vóór je bedrijf, in plaats van ertegen.
Interesse in een praktische oplossing voor je RI&E en VCA? Neem hier vrijblijvend contact met ons op!
